RWANDA yati haina chekuita nekurwiswa kwemauto ekuchengetedza runyararo nevagari vemuDemocratic Republic of Congo (DRC), kunyangwe Sadc ichiti iri kukonzera kusawirirana muDRC.
Zvisinei, vaongorori vakati kana mamiriro ezvinhu akaoma asina kugadziriswa nekukurumidza, zvinogona kukonzera kusagadzikana kwedunhu rose.
Kupomerwa uku, kwakaitwa pamusangano weSadc wakasarudzika wakaitwa muHarare neChishanu, wakonzera kukakavadzana pakati peRwanda neboka renharaunda, zvichityisa kuti dambudziko iri rinogona kukonzera hondo yakakura munzvimbo yeGreat Lakes.
Bazi rezvekunze kwenyika reRwanda rakaramba zvirevo izvi, richisimbisa kuti Rwanda Defence Force (RDF) iri kungotarisa kudzivirira miganhu yeRwanda nekuchengetedza vagari vayo.
“Rwanda Defence Force haivurai vanhuwo zvavo, uye inoramba yakazvipira kuchengetedza hutongi hweRwanda,” chakadaro chirevo.
Musangano uyu, wakaitwa neZimbabwe sezvo ndiyo inotungamira Sadc parizvino, wakashora boka reM23 neRDF, vachivapomera mhosva yekutyora chibvumirano chekumisa kurwa chakaitwa kuburikidza neLuanda Process muna Chikunguru 2024.
Sadc yakaratidza kushushikana kukuru nekuti kupindira kweRDF mukurwiswa uku kwawedzera kusagadzikana kwemamiriro ezvinhu muDRC, zvichikanganisa runyararo nekugadzikana kwete muDRC chete asi munharaunda yeSadc yose.
Mutungamiri Emmerson Mnangagwa, akatungamira musangano uyu, akayambira kuti dambudziko iri riri kutyisidzira kuchengetedzeka kwedunhu.
“Mhirizhonga iri kuitika muDRC haisi dambudziko reDRC chete; inotyisidzira dunhu reSadc rose. Kana ikasagadziriswa, inogona kukonzera njodzi yevanhu uye kuwedzera kusagadzikana kwenyika dzenhengo dzedu,” akadaro Mnangagwa mukutaura kwake kwekupedzisa.
Rwanda, zvakadaro, yakapomera Sadc kuti iri kuwedzera kusawirirana kuburikidza nebasa rayo rekuchengetedza runyararo, SAMIDRC.
Nyika yekuEast Africa yakati SAMIDRC, iyo inotsigira hurumende yeDRC mukurwisa mapoka akaita seM23, yave kukonzera kusagadzikana.
Chirevo chakataura kuti vatsigiri veSAMIDRC, vanosanganisira mauto eBurundi, FDLR (Democratic Forces for the Liberation of Rwanda) uye varwi vekuEurope, “ndivo vari pakati pekukakavadzana uye havafanirwe kunge varipo nekuti vari kuwedzera matambudziko aivepo”.
Chakati SAMIDRC yakakokwa nehurumende yeDRC, asi kuti mabasa ayo awedzera kusvika pakurwisa Rwanda pachayo.
Rwanda yakati iri kuzvipira kugadzirisa dambudziko iri murunyararo uye yakatsigira musangano wakasarudzika weEast African Community neSadc kuti vakurukure mafambiro anotevera.
Muongorori wezvematongerwo enyika, Pardon Taodzera, akayambira kuti dambudziko reDRC rinogona kuva nemhedzisiro yakakura kunharaunda yeSadc.
“Hatsisiri dambudziko reDRC chete; idambudziko redunhu rinogona kukonzera kusagadzikana kwenyika dzakavakidzana,” akadaro Taodzera.
“Kubatanidzwa kwemapoka akawanda ehondo, varwi vekunze uye mauto edunhu zvakagadzira mamiriro ezvinhu asina kugadzikana anogona kukonzera kusagadzikana munyika dzeSadc, kunyanya idzo dzine miganhu neDRC.”
Taodzera akataurawo nezvekukanganisa kwehupfumi kuri kukonzerwa nedambudziko iri.
“Kusagadzikana muDRC kuri kukanganisa nzira dzekutengeserana nemabasa ehupfumi mudunhu rose. Kana kukakavadzana kukaramba kuchikura, kunogona kukonzera dambudziko revapoteri, zvichiwedzera matambudziko kunyika dzakaita seZambia, Zimbabwe neTanzania,” akadaro.